మూడంచెల్లో లయగ్రాహి

క్రిత టపాలో లయగ్రాహి పద్య ఛందస్సు పరిచయం చేయడం జరిగింది. అందులో చెప్పినట్లు భ గణాలు తేలికదొరుకుతాయిగాని, భల అనేది కొద్దిగా కష్టమే. ఒక సారి పొద్దు కవిసమ్మెళనానికి ఒకరిద్దఱు సర్వ భగణ కందాలు కూడా వ్రాసారు (అలాంటి వారికి మానిని, వనమయూరి వంటివి బాగా పనికివస్తాయి). భగణాన్ని భల చేయడం అంత కష్టం కాదేమో, విభక్తులను సరిగా వాడుకుంటే చాలు. కి, కు, ని, ల, గ వంటివి చేరిస్తే సరిపోతుంది. ఉదా - పద్యము, పద్యముల.

సమస్య కాస్త రసవత్తరంగా వుండాలంటే, గట్టిదైన ప్రాసాక్షరం ఎంచుకోవడం బాగుంటుంది. మనము జ్ఞ ఎంచుకుందాం. ఇకిప్పుడు మీఱు చేయాల్సిందల్లా..

౧) ఒక excel sheet తీసుకొని అందులో గళ్ళు గీసుకోండి, ప్రాసాక్షరంగా ఎంచుకున్న 'జ్ఞ'ని ప్రాస పడవలసిన చోటట్లా నింపేయండి. ఆ ప్రాసపడవలసిన డబ్బాల రంగు కూడా మార్చు కోవచ్చు (ఇక్కడ లేతనీలం). ఆపై గురువు పడాల్సిన చోట్లల్లా డబ్బా రంగు మార్చండి. (ఇక్కడ పసుపు).



౨) తరువాత బ్రౌణ్యం తెఱచి జ్ఞ కోసం వెదకగా వచ్చిన వాడదగ్గ పదాలన్నీ క్రింద చిట్టాగా వ్రాసుకోండి. జ్ఞా జ్ఞే అని దీర్ఘం వున్న జ్ఞలు పనికిరావుసుమా, కాబట్టి జ్ఞానం, జిజ్ఞాస వంటివి వదిలివేయండి. ప్రజ్ఞ, ఆజ్ఞ, అనుజ్ఞ, అవజ్ఞ, అజ్ఞ, రసజ్ఞ, మొదలైనవి.

౩) ఇంకా నానాయాతనా పడి పెట్టెని నింపండిలా..


లయగ్రాహి

"ప్రజ్ఞునకు వచ్చును, రసజ్ఞమగు పద్యమది - ఆజ్ఞ పలుకంగనె! మఱజ్ఞునకు రాదే
యజ్ఞములచే"ననుట, అజ్ఞతగుఁ! బ్రహ్మభవ - రాజ్ఞియగు భారతికి విజ్ఞపము చేయన్
ప్రజ్ఞుడవు నీవయి, మనోజ్ఞమగు పద్యమన-నుజ్ఞముగ వచ్చును! కృతజ్ఞతతొ విద్యా
రాజ్ఞికి సుపద్యఁపు ప్రతిజ్ఞఁగొని సాధనను యజ్ఞమును బూని కవితజ్ఞుడవు గావోయ్.

(విన్నపమునకు తత్భవము విజ్ఞపము వాడడం జరిగింది, ఆజ్ఞ = అనుజ్ఞ x అననుజ్ఞ).

కూల్ కదా.