రాక్ష్టా - ఓ చెత్త సినిమా

ద ఇమ్మోటల్స్ చూసి ఇంకా తేరుకోక ముందే ఇంకో దెబ్బ దగిలింది। అదే ఈ రాక్ష్టా। రెండిటిలో ఒకటి ఎక్కువా ఒకటి తక్కువా అని చెప్పలేము।

కట్ చేస్తే వారం రోజుల క్రితము మా స్నేహితుఁడు బాష్టను నుండి వచ్చాడు। మంచి తెలుఁగు కుఱ్ఱవాళ్ళలాగా మేమూ సినిమాకి వెళదామని నిర్ణయించుకున్నాము। మంచి వ్యక్తులుగా అది తెలుఁగు సినిమా కాకూడదని తీర్మానించుకొని, ఎంచుకొన జూస్తే రాక్ష్టా ద ఇమ్మోటల్స్ కనబడ్డాయి। రాక్ష్టా కు టిక్కెట్లు దొరక్క ద ఇమ్మోటల్స్ కు వెళ్ళాము। దైవాసుర సంహారం చూచి తరించుదామనుకున్నాను , కానీ సినిమా ఎం బాలేదు।

పౌరాణికంలో వుండవలసిన లోతు లేదు। పౌరాణికం అంటే కేవలం దేవుళ్ళ మాయలే కాకుండా మనిషి తన జీవితం గుఱించి ఆలోచించుకునేడట్టు చేయాలి। అందుకే మనవారు శ్మశాన, ప్రసవ వైరాగ్యాలజతన కథాకాలక్షేపవైరాగ్యం కూడా చేర్చారు। శ్మశానంలో మీకు ఎంత వైరాగ్యస్ఫూర్తి కలుగుతుందో రాములోరి కథ విని అంతే వైరాగ్యం కలగాలి లేక్కప్రకారం। ఏమో ఇది నా భారతీయ పెంపకప్రభావం అని కొట్టిపాఱవేసినా। ఈ సినిమా అటు సూపర్ హీరో చిత్రంలా లేదు। ఇటు పైరేట్స్ అప్ కరీబియన్ చిత్రాల్లానూ లేదు। యాక్షన్ చిత్రమా అంటే టరాంటినో పండించినట్టు జగుప్సారసాన్ని అస్సలస్సలే పండించలేదని చెప్పాలి। ప్రీడా పింటో నటన బాగానే చేసిందని చెప్పాలి। నాకు ఆమె ఈ సినిమాలోనుందని తెలియనే తెలియదు। ఏది ఏమైనా అటు స్పైడర్ మాన్ , ఇటు పైరేట్స్ ఇంకా ఇటు టెర్మినేటర్ వంటి ఏ చిత్రంతో పోల్చుకున్నా ఇది బాగాలేదు। నాకు నచ్చిందల్లా ఒక రెండంటే రెండేచోట్ల సినిమాటోగ్రాఫీ। నీళ్ళ కుండ నుండి సముద్రానికి కట్ చేయడం । అది మాయాబజార్ సినిమాలో చూసిందేగా అంటే నేనేమీ చెప్పలేను।।

ఈ వారాంతం అనగా శుక్రవారం రాత్రి ఎలిజబెత్తు , ఆమె మొగుడూ (మొగుడంటే ఈ దేశాన నానార్థాలు వున్నాయనుకోండి) వారి మిత్రుడొకనితో ద ఇమ్మోటల్స్ కు వెళ్ళారు। నేను ఎంత నచ్చజెప్పినా వినలేదు। అబ్బే ప్రీడా పుంటో ప్రీడా పుంటో అన్నాడు బెత్తమ్మ మొగుడు, బెత్తమ్మకు కోపం వచ్చే వరకూ। ఏది ఏమైతేనే వెళ్ళి వచ్చారు। తెగ నిరాశ పడ్డారు। ఏం బాబూ ఏమైందిరా అంటే సినిమా మధ్యలో ఎవడో ఫైర్ అలాం మ్రోగించాడు కాబట్టి ఆటని నిలిపేసి రేపు రమ్మన్నారు అన్నాడు। పోనీలే ఇప్పటికైనా బుద్ధి తెచ్చుకో రేపు వేఱేమైనా సినిమాకు వెళ్ళండని చెప్పాను।

రేపు రానే వచ్చింది। రాకేశ్ నువ్వు కూడా రారాదు। ప్రీ టికెట్ ప్రీ టికెట్ అన్నారు। నాయినా ఆ సినిమా నేను ఉత్తనే చూపించినా చూడను। సరే మాతో పాటు రా, వేఱే సినిమాకు వెళుదూగాని అన్నారు। అలాగైనా మీ ఇద్దఱికే ప్రీ నా కడ నిన్నట్టి టిక్కెట్టు లేదు అన్నాను। అబ్బే పర్వాలేదు। పోయిందని చెబుదాం వాడే ఇంకోటి ఇస్తాడు అన్నారు। మఱీ ఇది దేశీబుద్ధిలావుంది, బాగుండదు మా దేశం పరువు కాపాడాలన్నా వినలేదు। అమెరికాలో గమ్మత్తు ఏంటంటే, మీరు ఇంకో ఇద్దరు తెల్లవాళ్ళతోఁ బాటూ ఎక్కడికైనా వెళ్ళినప్పుడు వాళ్ళిద్దరకీ ఇచ్చింది మనకు ఇవ్వకపోతే, వర్ణవిచక్షణ అవుతుందేమోనని వారి భయం। తెల్లవాళ్ళు వెనకటికి మనల్ని తక్కువజాతి వారిని చేసి పరిపాలించినందుకు గాను వారికా పాపభీతి మిగిలిపోయింది। దాన్ని మనము ఇలా చెత్త సినిమాల రూపేణ క్యాష్ చేసుకోవాలన్నది నా మతం। నన్నడిగితే ఇంత కథ కూడా అవసరం లేదు। టిక్కెట్టు పోయిందంటే సరేనంటారు ఎవరికైనా సరేఁ। కానీ ఇలా పరదేశంలో నమ్మకాలని వమ్ముజేస్తే ఇది కూడా మనదేశంలా మారిపోతుందని ధర్మసంకటం గలిగింది। మా తాతలు వరిబస్తాలుగా కట్టిన పన్నులో కాస్త వసూలీ అని చెప్పి నేను ఆత్మారాముడికి ధర్మం సరిఁజెప్పుకున్నాను।

బెత్తమ్మా, మొగుఁడు ముందు సీట్లలో కూర్చొని నన్ను వెనకడ కూర్చోబెట్టి, బయలు దేరి వెళుతూంటే మధ్యలో నిన్న వాళ్ళ ఒక్క స్నేహితుఁడూ ఇవాళ మఱో ఇద్దర్ని తీసుకొచ్చాడు। ఒక్క కారులో ఆఱుగురం ఎలా వెళతామా అనుకున్నాను। ఏముంది సన్నగా వున్న అమ్మాయిని కాస్తా మిగతావాళ్ళు ఒళ్ళో కూర్చోబెట్టుకుంటే సరిపోతుంది అని చాలా తొందరగా సర్ది చెప్పుకున్నారు మా వాళ్ళు। చిన్నప్పుడు మా చిన్నాన్న మమ్మల్ని హాష్టలు నుండి తీసుకొస్తున్నప్పుడు తెలిసినవాళ్ళ పిల్లల్లు ఎంత మంది కనబడితే అంత మందినీ మా కారులో ఎక్కించేసుకేవాడు। అప్పుడప్పుడూ ఇఱవై మంది పిల్లలం వుండేవాళ్ళం ఆ యాంబీలో। యాంబీ కాబట్టి లాగిందిగానీ ఏ మారుతీనో అయితే చతికిల బడేది। వెనకటికేంటో గానీ మఱీ హాష్టులు పిల్లల్ని శలవలకి తీసుకువెళ్ళడానికి ఎవరైనా వస్తున్నారో లేదో కూడా తెలిసేది కాదు। ఈ రోజుల్లో అయితే సెల్లులు కార్లు గట్ఱా। మొత్తానికి ప్రక్కనేనేమో సినిమా థియేటరీ అని బయలుదేరాం గానీ। మా వాడు ఒక మూఁడు మైళ్ళ తరువాత హైవే ఎక్కించాడు। ఏ ప్రక్కనుండి ఏ కాపు వచ్చి టిక్కెట్టు ఇస్తాడో అనుకన్నాను। ఊఱకనే సినిమా టిక్కెట్టు బదులు డ్రైవింగు టిక్కెట్టు వచ్చేట్టుంది।

మొత్తానికి థియేటరీకి వెళ్ళాము।

---------- ఈ వ్యాసార్ధం క్రితం వారం ఇదే సమయానికి వ్రాసాను, కానీ పని వత్తిళ్ళ వల్ల తరువాత వ్రాద్దామనుకున్న ద్వితీయార్ధం వ్రాయలేక పోయాను। అఱో కొఱో సఱే ననుకొని అచ్చు వేస్తున్నాను -------------

< ఇంతకీ జరిగిందేంటంటే నంట, ఎవరికో ఇమ్మోటల్స్ చూస్తూ గుండెపోటు వస్తే అలాం మ్రోగించారఁట, నేను ఇమ్మోటల్స్ చూసేసాను కాబట్టి ప్రక్కనే అడుతున్న రాక్ష్టాకు వెళ్ళాను। అబ్బో ప్రీగా వచ్చిన హిందీ సినిమా। అదీ మా వోడు రణవీరుడు అనుకుంటూ। చాలా చండాలంగా వుంది, ఎంత చండాలంగానంటే, మా వాళ్ళు మా సినిమా అయిపోయింది అని మధ్యలో టెక్స్టు పంపగానే నేను దూకి మఱీ బయటకు పోయాను। వాడి బాధ ఏమిటో నాకు బొత్తిగా బోధపడలేదు। >

స్వఽస్తి తేఽస్తు

తొలిగా పుస్తకమ్.నెట్ లో ప్రచురితము

సంస్కృతపఠనము

చాలా నాళ్ళగా బ్లాగడం జరుగలేదు। ఈ మధ్యన సంస్కృతపఠనములో నిమఘ్నమైయున్నాను। సంస్కృతము నేర్చుకోవడము మొదటిలో చాలా కష్టతరమని అనిపించినా, అప్పుడప్పుడూ సంస్కృతం వింతగా దోచినా (ఉదా- నాకు మంచిఁజేయి, నీవు ప్రసన్నుడవుకమ్ము అంటే వింతగా లేదూ) అలవాటయిన కొద్దీ తేలికగాననిపిస్తుంది। వింతగా కూడా అనిపించడం మానేసి, అప్పటి జనుల సంభాషణాతీరును అభినందించడం మొదలవుతుంది। ఏదేమైనా ఈ వ్యాకరణ దురితకాననములఁ బడి హయ్యో అని నడుస్తూంటే అప్పుడప్పుడూ ఇటువంటి మంచి పాఠములు తగిలి, ఇందుకుగా మనము నేర్చఁబూనినది అని గుర్తుకువచ్చి సంతోషము కలుగుచుండును। సంతోషము పట్టక ఆదర్శములు ప్రక్కనఁబెట్టి మీతో పంచుకొన టపాచేయడము జరిగినది। ఆదర్శమేమనగా, అహంకారనియంత్రణార్థం కాస్త మాటలు అందునా ప్రవచనములు తగ్గించట।

మా కాలిఫోర్నియ దేశములో మా ఇంటిదగ్గరలోనే తోటి యోగసాధకులు భైరవీభక్తులు వున్నారు భైరవీకృపచేఁ। వారి దూర్వాణిసంఖ్య గ్రహించుచూ నేను ఇంటి పేరు అని అడుగగా సాత్వలేకర్ అన్నారు। నేను పండిత శ్రీపాద దామోదర సాత్వలేకర్ మీకు తెలుసునా అని అడిగాను। ఆయన వేంటనే ఆయన మా ప్రపితామహులు అని చెప్పారు। నాకు ఏమి మాయ అనిపించింది। నేను ఎంతో కాలముగా ఆంధ్రలిపిలో సంస్కృతము నేర్చబూనుకొని తగు పుస్తకముల కొఱకు వెదుకుచుండనా, ఇక లాభము లేదనిపించిన తరుణమున, కోఠిలోని సంస్కృతప్రచారసభ వారి అంగడి యందు సాత్వలేకరువారి సంస్కృత పాఠమాలా పుస్తకములు దక్కినవి। సంస్కృతమనగా అనేకము బట్టీయము వేయాలని విద్యార్థలు జడుచుట గలదు। కానీ సాత్వలేకరులు మెల్లగ మెల్లగా పరిచయము చేసి, వేగమును బెంచుకుంటు వచ్చి, చాలా సార్థకమగు పద్ధతిలో స్వబోధనాగ్రంథాలను రచించినారని చెప్పకతప్పదు। పద్మభుషణమ్ అందుకున్న పండితులు। ఆయని ఈ పాఠమాలను ఇరువది నాలుగు భాగములుగా రచించిరి। ఆ ఇరువది నాలుగు భాగములను ఎనిమిది పుస్తకములుగా అచ్చువేసిరి। పుస్తకమునకు రెండు లేదా మూఁడు లేదా నాలుగు భాగముల చప్పున। పూర్తితతిని ఎవరోగాని కొనరుగా, అయిన ఆ కొన్న నేను, ప్రతి పౌర్ణమికి వారి వంశీకుని ఇంటికే పూజకు వెళ్ళడం ఎంత ఆశ్చర్యకరము!

నా ఉద్ధేశమున స్వయముగా సంస్కృతము నేర్చదలచిన వారికి, ప్రత్యక్షగురువు కొఱవడిన ప్రవాసులకు ఇవి సరస్వతీప్రసాదములు। మా కాలిపోర్నియా దేశమున మాకు ప్రత్యక్షసంస్కృతయోగాదిగురువుల కొఱత లేకున్ననూ ఈ పుస్తకములు ఎంతో ఉపయోగపడినవి। కానీ, ఇంతటి గొప్ప పుస్తకములు లభించుట ఇంత కష్టమగుట, ఆంధ్రదేశమున కేవలము ఒక అంగడిలోనే అవి యుండట, పుటపుటకునూ అక్షరదోషములుండుట నేటి సంస్కృతాంధ్రసాహిత్యాదరణా యొక్క హీనస్థితికి అద్దము పట్టుచున్నది। ప్రచురణకర్తలు కనీసమామాత్రము సరిఁజేతురని ఆశించగలము। పాఠమాల అమరిక ఈ ప్రకారముగా గలదు।
౧,౨,౩ భాగములందు సాదారణపరిచయము
౪ సంధివిచారణ
౫,౬ విశేషపరిచయము
౭,౮,౯,౧౦ పుంలింగ స్త్రీలింగ నపుంసకలింగ శబ్దపరిచయము
౧౧ సర్వనామరూపములు
౧౨ సమాసవిచారణ
౧౩, ౧౪, ౧౫, ౧౬, ౧౭, ౧౮ ధాతువిచారణ
౧౯, ౨౦, ౨౧, ౨౨, ౨౩, ౨౪ వేదపరిచయము

మచ్చుకకు ఈ క్రింది శ్లోకములు ఆ పాఠమాలనందునవి। ఆ పుస్తకముల తెలుఁగు సేత చేసినవారు గడ్డమణుగు మోహనరావు గారు। వారి తెలుఁగు భావమును ఒకటీ అరా చిన్న మార్పులు మినహాయించి యథాతథము ఇచ్చితిని। సంస్కృత అన్వయమునకు తెలుఁగు భావము ప్రతిపదార్థము తెలుపురీతిన ఈయబడినది।


॥మహాభారతము వనపర్వము(౩) ౧౫౧ అధ్యాయము॥

భీమసేనస్తు తద్వాక్యం శ్రుత్వా తస్య మహాత్మనః ।
ప్రత్యువాచ హనుమన్తం ప్రహృష్టేనాన్తరాత్మనా ॥ ౧౨
అన్వయము - భీమసేనః తు తస్య మహాత్మనః తత్ వాక్యం శ్రుత్వా, ప్రహృష్టేన అన్తరాత్మనా హనుమన్తం ప్రతి ఉవాచ ॥
భావము - భీమసేనుఁడు ఆ మహాత్ముని ఆ వాక్యము విని, సంతోషించిన హృదయముతో హనుమంతుని ఉద్ధేశించి పలికెను॥

కృతమేవ త్వయా సర్వం మమ వానరపుఙ్గవ।
స్వఽసి తేఽస్తు మహాబాహో కామయే త్వాం ప్రసీద మే॥ ౧౩
(హే) వానరపుఙ్గవ। మమ (కార్యం) సర్వం త్వయా కృతం ఏవ। (హే) మహాబాహో। తే స్వఽస్తి అస్తు। త్వాం కామయే। మే ప్రసీద। ప్రసన్నః భవ॥
ఓ వానరపుఙ్గవ। నా కార్యమంతయు నీచే చేయఁబడినదే। ఓ మహాబాహు। నీకు మేలు కలుగుగాక। నిన్ను కోరుచున్నాను। నాకు మేలుసలుపు। ప్రసన్నుడవు కమ్ము॥
*వానర-పుం-గవ = కోతి-మగ-గొడ్డు = కపి-శ్రేష్టము

సనాథాః పాణ్డవాః సర్వే త్వయా నాథేన వీర్యవాన్।
తవైవ తేజసా సర్వాన్విజేష్యామో వయం పరాన్॥౧౪
(హే) వీర్యవాన్। త్వయా నాథేన సర్వే పాణ్డవాః సనాథాః। వయం సర్వాన్ పరాన్ తవ ఏవ తేజసా విజేష్యామః॥
ఓ వీర్యవంతుడా। నీ నాథత్వముచే పాణ్డవులందరు సనాథులు। మేము సకలశత్రువులను కేవలము నీ తేజస్సుచే జయించగలము॥

ఏవముక్తస్తు హనుమాన్భీమసేనమభాషత।
ఏవం ఉక్తః తు హనుమాన్ భీమసేనం అభాషత।
ఇట్లు చెప్పబడిన హనుమంతుఁడు భీమసేనునకు చెప్పెను।

భ్రాతృత్వాత్సౌహృదాచ్చైవ కరిష్యామి ప్రియం తవ॥౧౫
చమూం విగాహ్య శత్రూణాం పరశక్తి సమాకులామ్।
యదా సింహరవం వీర కరిష్యసి మహాబల॥౧౬
తదాఽహం బృంహయిష్యామి స్వరవేణ రవం తవ।
విజయస్య ధ్వజస్థశ్చ నాదాన్మోక్ష్యామి దారుణాన్॥౧౭
శత్రూణాం యే ప్రాణహరాః సుఖం యేన హనిష్యథ।

భ్రాతృత్వాత్ సౌహృదాత్ చ ఏవ తవ ప్రియం కరిష్యామి।
భ్రాతృత్వము స్నేహము వలననే నీకు ప్రియమైనది చేయుదును।
(హే) మహాబల। (హే) వీర। పరశక్తిసమాకులామ్ శత్రూణాం చమూం విగాహ్య
ఓ మహాబలవీరుడా। పరులశక్తితో నిండిన శత్రువుల సైన్యమున జొచ్చి
యదా సింహరవం కరిష్యసి, తదా అహం స్వరవేణ తవ రవం బృంహయిష్యామి।
ఎపుడు సింహరవము చేయుచున్నావో, అప్పడు నేను నా రవముచే నీ రవమును బిగ్గఱఁజేయుచున్నాను।
విజయస్య ధ్వజస్థః చ దారుణాన్ నాదాన్ మోక్ష్యామి, యే శత్రూణాం ప్రాణహరాః॥
అర్జునుని టెక్కెముపైనిల్చు నేను దారుణమైన నాదములు విడువగలను, అవి శత్రువుల ప్రాణహరములు॥
యేన సుఖం హనిష్యథ॥
దానిచే సుఖముగా (శత్రువులను) హతమార్చుచున్నావు॥
*ఆపటే నిఘంటువున సమాకులమ్ అని వుంది, నాకు సమాకులామ్ సరియని తోచుచున్నది।

ఏవమాభాష్య హనుమాంస్తదా పాణ్డవనందనమ్। ౧౮
మార్గమాఖ్యాయ భీమాయ తత్రైవాన్తరధీయత॥౧౯

హనుమాన్ తదా పాణ్డవనందనం ఏవం ఆభాష్య, భీమాయ మార్గం ఆఖ్యాయ, తత్ర ఏవ అన్తరధీయత॥
హనుమంతుడు అపుడు పాణ్డవనందనునకు ఇటులఁ జెప్పి, భీమునకై మార్గముఁ దెలిపి, అచటనే అంతర్థానమయ్యను॥

-=-

ఎంత అద్భుతముగా అన్నయ్య మఱియు నెయ్యడునగు భగవంతుఁడు, నీవే నాథుఁడవని పలికిన భక్తునకు తమ్మునకు, అభయమిచ్చుచున్నాడో కదా। నీవు నాదము చేయుము, దానికి నేను నా దారుణమైన నాదమును జోడించగలను అని మానవకృషికి దైవానుగ్రహము జతఁ బంపుచున్నాడు। భీమసేనుఁడు సైతము అఖండమైన భక్తి చూపుచున్నాడు। ఓ వానరశ్రేష్టా, నీవే నాకు అన్నియునూ చేసితివి, నీ నాథత్వమున మేము అనాథలు కానేరము, కేవలము నీ తేజముతోడనే మేము శత్రువులను జయించుచున్నాము అని పూర్తిగా నిరహంకారియై భగవచ్ఛక్తిని స్తుతించుచున్నాడే। అంతటి భక్తికిని, నీవు చేసే సింహనాదమునకు నేను నా దారుణమైన గోలను జేర్చిన దానికే శత్రువు ౘత్తురని నిక్కచ్చిగాఁ దెల్పుచున్నాడు హనుమయ్య।సంస్కృతము రాని వారు సైతము బృంహయిష్యామి స్వరవేణ రవం తవ అటులనే నాదాన్మోక్ష్యామి దారుణాన్ అని వినగానే ఈ ఈదరచూలులు ఏదో భీభత్సము చేయబోచున్నారే అని తలంపక తప్పదు। కేవలము వారు చేసెడి ౘప్పిటిచేతనే శత్రువులు ౘచ్చుచున్నారే। అందునా భగవంతుఁడు సుఖముగా శత్రుసంహారము గావింపగలవని ధీమా యిచ్చుచున్నారే। పాండవుల రాజ్యార్హతలు నాకు ప్రస్ఫుటముగా గోచరము గావు గాని, భగవంతుడు ధ్వజముపై వట్టిగా కూర్చున్న పక్షాన, భగవంతుడు ఆయుధము విడచి కేవలము పగ్గము పట్టిన పక్షాన గెలుపు చేరకతీఱునా। గెలిచిన గెలుపు పాండవబీడే అయిన నేమి, భగవద్భక్తిని మించు సిరిగలదే, ఆయన సల్పు అభయము మించు రక్షణ గలదే॥

ఎమిలీ మొగుఁడు ఎలిజబెత్ మొగుఁడు

నేను ఇంకొక ఇద్దఱు విద్యార్థులతోఁ గూడి మా విశ్వవిద్యాలయావరణయందుండు గృహములలోనొకింట నివాసముంటిమి। వారు ఎవరనునది మీకు నే చెప్పకనే ఎఱుకగుచున్నది। పేరుకు ముగ్గరమేగాని అసలైతే తఱచుగా మేము ఐదుగురమగుట కద్దు। ఆ ఐదుగురు ఎవరనునదియునూ చెప్పకనే తెలియుచున్నది। చిక్కు ఏమనగా మా వాకిట (అనగా ఇంటఁ) మఱుగుదొడ్డి ఒక్కటైయుండెను॥

ఆర్యభాషలో నా పరిస్థితి ... హే దిక్!!!

కాళిదాసుని మేఘసందేశము నుండి ఖణ్డితనాయికలపై పద్యము

తస్మిన్కాలే నయనసలిలం యోషితాం ఖణ్డితానాం
శాన్తిం నేయం ప్రణయభిరతో వర్త్మ భానోస్త్యజాశు
ప్రాలేయాస్రం కమలవదనాత్సోఽపి హర్తుం నలిన్యాః
ప్రత్యావృత్తస్త్వయి కరరుధి స్యాదనల్పాభ్యసూయః

తస్మిన్కాలే - ఆ సూర్యోదయకాలమందు
ఖండితానాం యోషితామ్ - ఖండిత నాయికలయొక్క (తన కాంతుఁడు మఱియొక కాంతంగూడెనని తెలిసి యీర్ష్యాకుపితయగు కాంత ఖండిత యనఁబడును)
నయనసలిలమ్ - నేత్రజలము (బాష్పము)
శాన్తిం నేయమ్ - శాంతి పొందింపఁదగినది (అనఁగా మాన్పఁదగినది)
అతః - ఆ హేతువువలన
భానోః - సూర్యునియొక్క
వర్త్మ - మార్గమును
ఆశు - త్వరగా
త్యజ - వదలుము (అట్లు తొలఁగనియెడల చెఱుపుగలదు। ఏమన)
సోఽపి - ఆ సూర్యుఁడును
నాళిన్యాః - తామరతీఁగ (యనెడు తనకాంత) యొక్క
కమల - తామరపువ్వను
వదనాత్ - ముఖమునుండి
ప్రాలేయ - మంచనెడు
అస్రమ్ - బాష్పమును
హర్తుమ్ - మాన్పుటకు
ప్రత్యావృత్థః - మరలవచ్చినవాఁడయి (సూర్యుఁడు దేశాంతరములో మఱియొక నిళినిని గూడినాఁడు గావున ఇచటినళిని ఖండితయైనది యని యభిప్రాయము)
త్వయి - నీవు
కర - కిరణములను
రుధి - అడ్డఁగా
అనల్ప - విస్తారమయిన
అభ్యసూయః - ద్వేషముగలవాఁడు
స్యాత్ - అగును

తా। - సూర్యోదయకాలమందు ఖండితనాయికల బాష్పములను నాయకులు వచ్చి తుడిచి మాన్పుట యావశ్యకము గావున సూర్యుఁడను నాయకుఁడు ఇచటి నళినిని వదలిపోయి దేశాంతరమందు నళినీసంగతిచేసి వచ్చియుండుటచేత ఖండితనాయికయైన యిచటి నళిని ఆ దుఃఖముచే మంచుమిషచే కమలమనుముఖమొల్ల బాష్పములుగా శోకించుచుండును। ఆ బాష్పములను తుడిచి ఆమె శోకమును మాన్చుటకు సూర్యుఁడు వచ్చి కిరణములనెడు హస్తములను చాఁపున। ఆ కరములకు నీవడ్డపడిన ఆ భగవంతుని కధిక ద్వేషము నీపైఁగలుగును, కావున ఆయన కడ్డపడక త్వరత్వరగా తొలఁగి పోవుచుండుము। సూర్యుఁడు నాయకుఁడుగాను నళిని ఖండితనాయికగాను కమలము ముఖముగాను మంచు బాష్పములుగాను కిరణములు చేతులుగాను కిరణములు కమలములపై ప్రసరించి మంచును కరఁగించి జాఱి పోఁజేయుట కన్నీళ్ళు తుడుచుట గాను వర్ణింపఁబడినవి॥

రాకేశ్వరవాఖ్య - ఈ పద్యము మేము మా సంస్కృత తరగతిలో చదివితిమి। భార్యావియోగముచే బాధింపఁబడు యక్షుఁడు తన భార్యకు సందేశముఁ బంప దూతగా మేఘుఁడను నియమించుకొనెను। వానికి యక్షుఁడు తన భార్యయుండు అలకానగరమునకు మార్గము చెప్పుచున్నాడు। అలా ప్రొద్దుపొడుపు వేళన నీవు ఆలస్యము చేసిన సూర్యభగవానుఁడు (పైన చెప్పిన కారణముచే) నీ పై కోపింతును కాన జాము చేయకుము అని చెప్పుచున్నాడు। ఏమి కౌటిల్యము యక్షునది। తన కార్యము బేగ సిద్ధించవలెనన మేఘుఁడు ఆలస్యము చేయరాదు। అందుకుగాను సూర్యుని కోపింతువని నెపముఁ బెట్టుచున్నాఁడు। "నాకు ఏ ఇబ్బందీ లేదు, కానీ ఆ సూర్యునికి కోపము వచ్చును। అహో ఏమి టక్కరి" అని నా ప్రవాసభవుఁడగు సహాధ్యాయి మెచ్చెను। పాశ్చాత్యయగు వేఱొక సహాధ్యాయిని ఏమి వెనుకకు భారతఖండములో మగవారు రాత్రి వేఱొక చేట గడిపి వచ్చి ప్రొద్దుట కాంతలకు నచ్చజెప్పిన సరిపోయెనా అని కాస్త కోపించెను। ఈమె స్త్రీవాది ద్రౌపది అభిమానురాలు కాబట్టి రోషము తగును। ఈమె తన నాలుగేండ్ల కళాశాలవిద్యకు సారాంశముగా ద్రౌపది మీద పెనువ్యాసము వ్రాయుచున్నది। భారతమున ఇటువటి యువతులు కొఱవడిరిగదా॥

మూలము - కాళిదాసుని మేఘదూతకావ్యమునకు మల్లినాథుని సూరి వ్యాఖ్యానమునకు వేదం వేంకటరాయ శాస్త్రి కూర్చిన తెలుఁగు సేత నుండి సంగ్రహితము।

కాళిదాసుని మేఘదూతములో అమోఘమైన ద్వంద్వార్థములు

అద్రేః శృఙ్గం హరతి పవనః కింస్విదిత్యున్ముఖీభి
ర్దృష్టోత్సాహశ్చకితచకితం ముగ్ధసిద్ధాఙ్గనాభిః
స్థానాదస్మాత్సరసనిచులాదుత్పతోదఙ్ముఖః ఖం
దిఙ్నాగానాం పథి పరిహరన్స్థూలహస్తావలేపాన్

పవనః - వాయువు
అద్రేః - (చిత్రకూట) పర్వతముయొక్క
శృఙ్గమ్ - శిఖరమును
హరతి కింస్విత్ - పెల్లగించి కొనిపోవుచున్నాఁడాయేమి
ఇతి - అని
ఉన్ముఖీభిః - మొగము ఎత్తికొన్న
ముగ్ధ - మూఢలయిన
సిద్ధాఙ్గనాభిః - సిద్ధలస్త్రీలచేత
చకితచకితమ్ - భయపడినయట్లుగా
దృష్ట - చూడఁబడిన
ఉత్సాహః - సంరంభముకలవాఁడవై
సరస - తడిగల
నిచుళాత్ - నెలప్రబ్బలి చెట్లుగల
అస్మాత్ స్థానాత్ - ఈచోటినుండి
పథి - (ఆకాశ) మార్గములో
దిఙ్నాగానామ్ - దిగ్గజములయొక్క
స్థూల - లావైన
హస్త - తుండముల యొక్క
అవలేపాన్ - విసరివేయుటలను
పరిహరన్ - తప్పించుకొనుచు
ఉదఙ్ముఖః - (అలకాపట్టణము ఉత్తరదిక్కున నుండుటచేత) ఉత్తరాభిముఖుడవై
ఖమ్ - ఆకాశమునకు
ఉత్పతత - ఎగురుము

తా - నీవు ఆకస్మికముగా ప్రయాణోత్సాహముతో కొండమీఁదినుండి ఆకాశములోనికి జరుగునప్పుడు నిన్ను కటకములలో విహరించుచుండు సిద్ధాంగనలు కని ఆకొండ శిఖరమును వాయువు పెల్లగించుకొనిపోవుచున్నది కాఁబోలు । అది తమనెత్తిమీఁద పడును కాఁబోలు అని (అట్టి శృంగము వని తలఁచి) నిన్ను బెదరి బెదరి చూతురు। నీవు సరసములయిన నేలప్రబ్బలిచెట్లున్న యీ చోటినుండి ఆకాశమున కెగసి దారిలో దిగ్గజములతొండపువిసరులను తప్పించికొనుచు ఉత్తరదిక్కును గూర్చిపొమ్ము।
{రాకేశ్వర వ్యాఖ్య - వెనుకటి కవుల ప్రకారము వాన యెట్లు కుఱుయుననగా। అష్టదిక్కుల యందు ఏనుగులు ఎనిమిది ఆకాశమును ఎక్కుపెట్టు చుండును। అవి వాటి తొండములతోఁ కడలినీటిని గైకొని వాటితో మేఘములను నింపును। ఆ మేఘములు నేలపై వర్షించును। కాబట్టి ఆ ఏనుగుల తొండములు తగలుటచే వాటిల్లు ముప్పు నుండి మేఘములు అప్రమత్తముగానుండవలెనని యక్షుఁడు, తన అమూల్య సందేశమును ఉత్తరదిక్కున అలకానగరముననున్న తన భార్యకై గైకొను, దూతయగు మేఘమునుకు గుర్తుచేయుచున్నాడు}

అంతరార్ధము -
సరస - రసికుఁడయిన
నిచుళాత్ - నిచుళుఁడనుకవియున్న (నిచుళుఁడను కవి కాళిదస సహాధ్యాయి, అతఁడు కాళిదాస ప్రబంధములపై ఇతరులు చెప్పిన దూషణములకు సమాధానములు చెప్పి పరిహరించినవాఁడు)
అస్మాత్ స్థానాత్ - ఈచోటినుండి
ఉదఙ్ముఖః సన్ - దోషలేమిచేత తల ఎత్తుకున్నవాడివై
పథి - దారిలో
దిఙ్నాగానామ్ - కాళిదాసుని ప్రతిపక్షియయిన దిఙ్నాగాచార్యునియొక్క
హస్తావలేపనాత్ - హస్త విన్యాస పూర్వకములయిన దూషణములను (అనగా దిఙ్నాగాచార్యుఁడు చేయు దూషణములను)
పరిహరన్ - తప్పించుచు
అద్రేః - పర్వతము వంటి వాడైన దిఙ్నాగాచార్యునియొక్క
శృఙ్గమ్ - ప్రాధాన్యమును
హరతి ఇతి - హరించుచున్నది అను హేతువు చేత
ముగ్ధ - అందముగలవారైన
సిద్ధ - సారస్వత సిద్ధులచేత (అనగా మహాకవులచేత)
అఙ్గనాభిః - స్త్రీలచేతను
దృష్టోత్సాహస్సన్ - చూడఁబడిన సంరంభము కలదానవగుచు (కలవాఁడవగుచు)
ఖమ్ ఉత్పత - ఉన్నతమవు (లేక ఉన్నతుఁడవు) గమ్ము, అని తన ప్రబంధమును గూర్చి గాని (తన్నుఁ గూర్చిగాని) కవి చెప్పుట।

తా- ఓ నా గ్రంథమా మేఘసందేశాఖ్యమా రసజ్ఞుఁడయిన నిచుళకవియున్న యీ తావునుండి బయలువెడలి సకలదేశములందును వ్యాపింపుము। దారిలో దిఙ్నాగాచార్యుఁడు చేయునట్టి దురాక్షేపములను సరకుసేయకుము, వానికెల్ల నా మిత్రము నిచుళకవి సమాధానముచెప్పునులే। ఆ సమాధానముల ముందు ఆ దురాక్షేపములు నిలువలేవు। అందుచేత నీ వలన శైలమువంటి యాదిఙ్నాగాచార్యునికి శృంగభంగము (అనఁగా అవమానము) కలుగును। అట్లు ఆతనికి నీవు శృంగభంగము కలుగఁజేయు హేతువు చేతను నీయందలి స్వారస్యమును బట్టియు నిన్ను మహాకవులును విదుషీ జనులును ఆచరింతురు। అట్లు ఆదృతమవై నిర్దోషమవగుటచేత నీవు పూర్ణోత్సాహముగా గొప్ప తావులకెల్ల వ్యాపించి కీర్తి పొందుము।
{రాకేశ్వర వ్యాఖ్య - దిఙ్నాగాచార్యుఁడు కాంచీపురమునకు చెందిన తిబెత్తుచీనాదులయందు సైతము సుప్రసిద్ధుఁడైన బౌద్ధ తత్త్వవేత్త।}

మూలము - కాళిదాసుని మేఘదూతకావ్యమునకు మల్లినాథుని సూరి వ్యాఖ్యానమునకు వేదం వేంకటరాయ శాస్త్రి కూర్చిన తెలుఁగు సేత నుండి సంగ్రహితము।

మహాభారతమునుండి క్షీరసాగరశ్వేతఫేనము

మహాభారతము వనపర్వము అధ్యయము ౧౩౯

తతోఽహం స్తూయమానస్తు తత్ర తత్ర మహర్షిభిః।
అపశ్యముదధిం భీమమపాం పతిమథాఽవ్యయమ్॥ ౧
తతః = పిమ్మట
ఋషిభిః = ఋషులచేఁ (ఇకారాంత పుఁల్లింగ తృతియా బహువచనము)
తత్ర తత్ర = సర్వత్ర
స్తూయమానః = ప్రశంసితుఁడనైన (ప్ర। ఏ।)
అహం = నేను
తు =
అపాం = నీళ్ళయొక్క (పకారాన్త నిత్యబహువచన అప్ శబ్దము సష్ఠి బహు।)
పతిం = పతిని (ద్వి। ఏ।)
అవ్యయం = నాశరహితుణ్ణి (ద్వి। ఏ।)
భీమం = భయంకరుణ్ణి (ద్వి। ఏ।)
ఉదధిం = సముద్రుణ్ణి (ద్వి। ఏ।)
అథా = అలా
అపశ్యమ్ = చూచితిని (దృశిర్ లఙ్ అనద్యతనభూతకాలము ఉత్తమపురుష ఏకవచనము)
భావము - పిమ్మట ఋషులచే సర్వత్ర ప్రశంసితుఁడనగు నేను జలముల పతి, అవ్యయుఁడు, భయంకరుఁడునగు సముద్రుఁడిని జూచితిని।

ఫేనవత్యః ప్రకీర్ణాశ్చ సంహతాశ్చ సముత్థితాః।
ఊర్మయశ్చాత్ర దృశ్యన్తే వల్గన్త ఇవ పర్వతాః॥ ౨
ఫేనవత్యః = ఫేనవతులు = నుఱగ గలిగినవి (స్త్రీలింగ వతీ ప్ర।బహు।)
ప్రకీర్ణాః = చిందరవందరగానున్నవి (ప్ర। బహు।)
సంహతాః= పరస్పరము తాకుచున్నవి (ప్ర। బహు।)
సముత్థితాః= మిక్కిల ఎత్తయినవి (ప్ర। బహు।)
ఊర్మయః= అలలు (ప్ర। బహు।)
అత్ర = ఇక్కడ
వల్గన్త= ఎగురుచున్న
పర్వతాః = పర్వతములు (ప్ర। బహు।)
ఇవ = వలె
దృశ్యన్తే = చూడఁబడుచున్నవి (ఆత్మనేపది దృశిర్ కర్మణి ప్రయోగము లట్ వర్తమానకాలము ప్రథమ పురుష బహువచనము)
భావము - నురగగలిగిన చిందరవందరగానున్న పరస్పరము తాకుచున్న మిక్కిల ఎత్తయిన, ఎగురుచున్న పర్వతములవలెనున్న ,అలలు ఇక్కడ కనబడుతున్నవి॥

నావః సహస్రశస్తత్ర రత్నపూర్ణాః సమన్తతః।
తిమింగిలాః కచ్ఛపాశ్చ తథా తిమితిమింగిలాః॥౩
తత్ర = అట
సమం తతః = అన్ని వైపుల
రత్నపూర్ణాః = రత్నభరితములు (ప్ర। బహు।)
సహశ్రసః = వేలకొలదులు (ప్ర। బహు।)
నావః = నావలు (ఔకారాన్త స్త్రీలింగ నౌశబ్దము ప్ర। బహు।)
చ = మఱియు
తిమింగిలాః = తిమింగిలములు (తిమిచేపలను మ్రింగునవి) (ప్ర। బహు।)
కచ్ఛపాః = తాబేళ్ళు (ప్ర। బహు।)
తిమితిమింగిలాః = తిమితిమింగలములు (పెక్కు తిములను మ్రింగునవి) (ప్ర। బహు।)
(దృశ్యన్తే = చూడబడుచున్నవి)
భావము - అట అన్నివైపులను రత్నభరితమైన వేలకొలది నావలు, తిమింగిలములు, తాబేళ్ళు మఱియు తిమితిమింగిలములు గోచరించుచుండెను॥
-=-

తిమింగిలగిల = తిమింగిలములను మ్రింగునది।ఆపటే నిఘంటువులో తిమింగిలము పదము క్రింద ఈ శ్లోకార్ధము ఉదహరించఁబడినది।
తిమిఙ్గిలగిలోఽప్యస్తి తద్గిలోఽప్యస్తి రాఘవః cf. Bv.1.55 ॥ (తిమిఙ్గిలగిలః అపి అస్తి, తత్ గిలః అపి అస్తి)
అనగా, తిమి మ్రింగెడిదానిని మ్రింగునదియును గలదు, అద్దానిని మ్రింగునదియును గలదు రాఘవ!
'అంతనికంటెఁ ఘనుఁడు ఆౘంట మల్లన్న' అన్న సామెత కంటెనొక అడుగు ముందుకు వేసిందిది।

మూలములు
౧) ఇవి పండిత దామోదర సాత్వలేకరుల సంస్కృతపాఠమాలనుండి గైకొనఁబడినవి। తప్పులుంటే అక్కడి అక్షరదోషముల వలనఁ గావచ్చు, లేదా నా తప్పులు కావచ్చు।
౨) నా నెయ్యఁడు అప్రాచ్యదేశాన పుట్టిపెరిగినవాఁడు కుమారుఁడు ఈ గూటిని వ్యవస్థాపించుచున్నాడు। చూచి సమర్థించగలరు।
౩) డెహలీలోని ఓ విశ్వవిద్యాలయం వారి ఈ గూడు కూడా దర్శనీయము (fut. pass. part.)

అన్నీ భాషలూ మనవే (సంస్కృతం నుండి ఆంగ్లము)

తెలుఁగు సంస్కృతం నుండి వచ్చిందంటారు కొందరు సద్భక్తిగల తెలుఁగు వారు. మూఁడుకి త్రయానికి సంబంధం నాకు అర్థం కాదు. తెలుఁగువాడికి పొఱుగింటి పుల్ల కూర రుచి కాబట్టి, ఇప్పటిలో ఆంగ్ల పదాలు వాడుతున్నట్టు, అప్పటిలో సంస్కృత పదాలు భారీగా దిగుమతి చేసుకున్నారు. రాజుల భాష పేదలు దిగుమతి చేసుకొని వారు రాజులనుకోవడం సహజం, అలానే తెలుఁగులో సంస్కృత పదాలు, పార్సీ పదాలు నేడు ఆంగ్ల పదాలు దొర్లడం చూస్తున్నాము.

ఏది ఏమైనా నేను నేర్చుకున్న ఆంగ్ల సంస్కృత పదాల సారూప్యతకు ఉదాహరణలు కొన్ని (ఒక డబ్భై ఇంచుమించుగా), చూసి ఆనందిచండి దొరల భాష మననుండి ఎత్తుకెళ్ళారని. మనమంటే మన డాకడనుండే తెల్లవన్నెవారని.
మనవి- వీటిలోనాధారాలు చూపించడం కష్టం. మీకు నచ్చితే ఒప్పుకోండి లేదంటే, ఓహో అనుకోండి.

be - భూ
this -ఇదమ్
is - అస్
he - అసౌ
she - అసౌ
same - సమ

father - పితృ
mother - మాతృ
brother - భ్రాతృ
divine (deo) - దేవ

duo - ద్వయ
trio - త్రయ
quad- చతుర్ధ
penta - పఞ్చ
hexa - షష్ఠ
septa (seven) - సప్త
octa (eight) - అష్ట
nova (nine) - నవ
dec- (ten) - దశ


hand - హస్త
nasal - నాస
dental - దన్త
foot (pod) - పాద tripod - త్రిపాద

cow - గో
serpent - సర్పమ్
eqqous - అశ్వస్

youth - యువత
meter - మాత్ర
new - నవ
now - న్యూన
virile - వీర
regal - రాజ
red - రుధిర
light - లఘు
agnostic - అజ్ఞాన
knowledge - జ్ఞాన
greed - గృధ్
hirsute - హృష్యతి
direct - దిశ
varnish - వర్ణ
mortal - మృత్యు
anoint - అఞ్జన
post - పశ్చాత్

vehicle - వాహన
arrow - ఆసుః
yoke - యోగ
geo - గో
polis - పురస్
tree - తరు
helio- హోళి
naval - నావ
path - పథ

sit - అస్ (ఆసన)
bear - భర్ (భరించు)
go - గమ్
fall - పత్
stand - స్థాన్
specta- (inspect, respect, spectator) - స్పష్ట
gene (generation, generate, genes) - జన

alexios - రాక్షస్ (as in alex+andros - defender of men; రక్ష - defence)
dolphin - గర్భ
sib (gossip) - సభా
whole - సర్వ

కడనున్న నాలుగిటికీ కాస్త కథ వుంది, చూడగానే సంబంధం కానరాదు.

English - అంగ (England అంటే అంగదేశమని అంటే మన అస్సామని)
అంగ మనగా అవయవము, సన్నగా నుండునది. నేటి డేన్మార్కులోని ఒక సన్నట్టి నదీ కోన ప్రదేశం నుండి వెడలి వచ్చారు కాబట్టి వారిని ఆంగ్ల జనమని పేర్కొన్నారు.

జ్వరం పాట ౧ - కొండవారన మావూరు

కొండవారన మావూరు ఆ సన్నపాయకి సరిౙోడు
బండికడితే పొలిమేర ఏ బల్లకట్టుకు పనిలేదు

కన్నవారితో కలిసుంటాము మా
కున్నౘేలను చేసుకుంటాము, మఱి
మొన్నమొన్ననే మా బుజ్జిని మా
పిన్నమాఁవకు జతకట్టాము

కొండవారన ...

అన్నివున్న ఆ మారాజులు మ-
-ఱెన్నాళ్ళు నిలద్రొక్కారో గాని మా
కన్నయ్య తాత ఆరందరికంటే ఇం-
కొన్నేళ్ళెక్కువే బతికేడు

కొండవారన ...

కొబ్బరికాయలు కొనేకోఁవటి
గుబ్బలపై పెదమంగమ్మతల్లి
ౙబ్బుపడితే ౘూౘే పంతులు
అబ్బో మావుళ్ళో ఎంతో గొప్పోళ్ళు

కొండవారన ...

కలయా? నిజమా? ఆపిల్ సైటులో 'వస్తాడు నా రాజు'

నిజ్జంగా!
అసలే ఈ అమెరికాలో ఏది నిజమో ఏది మాయో తెలియదు. అలాంటిది ఉబుసుపోక ఆపిల్ ట్రైలర్స్ వెబ్ సైటు తెరిస్తే అక్కడ వస్తాడు నా రాజు అని ఒక తెలుగులో పేరు కనిపించింది.
ప్రపంచంలో ఎన్ని కోట్ల మందో చూసే ఈ గూటిలో తెలుగు సినిమా ఎడ్మడింగా?

ఎందరో కోట్లాది మంది చూసే గూట్లో తెలుగక్షరాలు చూసి గర్వించాలో, ఎడ్మడింగు ఎంత చెత్తగావుందో చూసి ఏడ్వాలో అర్థంకావడం లేదు!

పంబోతులారా ఆంబోతులారా

పంబోతులారా ఆంబోతులారా
అడిగోనయ్యా ఆదిమహాశివయ్య

ముంగాలు మడవండి దండాలు పెట్టండి
బంగారునగలెంత బుసనాగు మణిచెంతఁ
సింగారమీ కెంపు సీమేను నెత్తురు
పొంగారుఁ మా ఱేటి మహిమ నేలంతఁ

పంబోతులారా ఆంబోతులారా
అడిగోనయ్యా ఆదిమహాశివయ్య

పోతులన్నిటికన్న నీడి పోతే మిన్న
తెల్లనీ గంగడోలు తళతళా మెఱిసేను
తోకసప్పిటితోన దులిపేను దిక్కుల్ని
సూది కొమ్ములతోన సంపేను కామణ్ణి

పంబోతులారా ఆంబోతులారా
అడిగోనయ్యా ఆదిమహాశివయ్య

అమ్మోరి వాకిటా ఆగేడు సూడండి
బెమ్మోడి పుఱ్ఱెనే సాసేడు సూడండి
కమ్మనీ పెరుగన్న మేసింది మాయమ్మ
గుమ్మనే మారేడు పువ్వోటి నావంతు

పంబోతులారా ఆంబోతులారా
అడిగోనయ్యా ఆదిమహాశివయ్య

పోయిన బాల్యపు చెరిగిన పదముల చిహ్నాల కోసం

ఆశ. విద్యలేనివాఁడు వింత పశువు అన్నారు గాని, ఆశ లేని వాడిని గుఱించి ఏమీ చెప్పలేదు.
బుద్ధినాశాత్ ప్రనశ్యతి అన్నారు గాని, ఆశనాశాత్ కిం నశ్యతి అన్నదీ చెప్పలేదు.

చిన్నప్పుడు గుర్తుందా, ఏమీలేకపోయినా ఆశ వుండేది.
వెనకఁబడిన దేశమైనా, దిక్కుమాలిన విద్యావ్యవస్థ అయినా, హక్కులు లేని పిల్లలైనా, డబ్బు దైవమని నమ్మింపజేసినా, పరాయివారు పాలించి దోచుకున్నారని చెప్పినా, స్వపాలకులు సైతం దోచుకున్నారని చెప్పినా, ఎన్ని చెప్పినా ఎంత చెప్పినా, ఆశ వుండేది.

"తరలిరాద తనే వసంతం తనదరికి రాని వనాల కోసం" అన్నంత ఆశ వుండేది.
వానాకాలపు వరదలకుకొట్టుకుపోయిన చెఱువు గట్టు మీద అప్పుడే తాత్కాలికంగా వేసిన ఇసుకబస్తాల ప్రక్కననుండి జాగ్రత్తగా బడికి బయలుదేరి మెటడారులో వెళుతుంటే, డ్రైవరు చిన్నబ్బాయికి దక్కిన ఒకే ఒక్క పాటల క్యాసెట్టు గీతాంజలి వేయవసారి మ్రోగిస్తుంటే, ఇళయరాజా సంగీతానికి వేటూరి పాటకు బాలు గొంతు తోడుగా పంపి, ఆమని పాడవే హాయిగా, మూగవై పోకు ఈవేళ అని వినిపిస్తుంటే, బళ్ళో లెక్కలపంతులు భయము, ఇంట్లో పెద్దవాళ్ల బుద్ధిచెప్పుళ్ళూ, అన్నీ మాయమయ్యి, ఒక నాడు మనమూ ఒక జీపుని ఒక మంచుతాకే మట్టిరోడ్డు ప్రక్కన నిలిపి అడవిలో పాటలు పాడుకుంటూ వెళ్ళవచ్చునేమోననుకునేవారం. పంతుళ్ళ బెత్తాలనుండి, పెద్దాళ్ళ నీతిబోధలనుండి దూరంగా పోవచ్చనుకునేవారం. లేకపోతే వర్షంలో గొడుగు ప్రక్కనపాడవేసి పచ్చటి దిబ్బల మీద వళ్ళంత త్రుళ్ళేట్టు ఆడవచ్చని అనుకునైవారం గుర్తుకువుందా.

ఋతువుల రాణి వసంతకాలం మంత్రకవాటం తెరచుకునీ,
కంచు వృషభముల అగ్నిశ్వాసం క్రక్కే గ్రీష్మం కదలాడీ,
ఏళ్లు, బయళ్లూ, వూళ్లూ, బీళ్లూ ఏకంచేసే వర్షాకాలం,
స్వచ్ఛ కౌముదుల శరన్నిశీథినులు,హిమానీ నిబిడ హేమంతములు,చలివడకించే శైశిరకాలం
వస్తూ పోతూ దాగుడుమూతల క్రీడలాడుతవి మీ నిమత్తమే!
ఇవాళలాగే ఎప్పుడు కూడా ఇనబింబం పయనించు నింగిపై!
ఎప్పుడు కూడా ఇవాళలాగే గాలులు వీచును, పూవులు పూచును!
నాకు కనంబడు నానాతారక,లనేక వర్ణా, లనంత రోచులు దిక్కు దిక్కులా దివ్యగీతములు మీరూ వాటికి వారసులే!
అని శ్రీశ్రీ అంటే అర్థంకాకపోయినా తలనడ్డంగా ఊపేవారిమే!

ఎన్ని పచ్చి అబద్దాలు !!! సుందరయ్య సచ్చివూరుకున్నాడుగాని లేకపోతే బోనులో నిలదీసేవాడినే! చేతదక్కితే మణిరత్నం కెమెరాని వెయ్యముక్కలు చేసేవాడినే!

ఏదో ఒక చోటుని ఆ వేటురి పాటగా ఊహించుకొని,
పరుగుపెట్టి అక్కడకు వెళ్ళి, అదింకా దూరంగా జరుగుతుంటే,
ఎండమావిలాగ దానిని వేటాడి వేటాడి అలసిపోయి
ఎడారిలో పడివున్ననాడు, అప్పటివఱకూ అభివృద్ధి చెందిన జ్ఞానం
నడినత్తిన పొద్దు మల్లే వళ్ళు కాల్చివేస్తుంటే,
తెలుసుకొన్న ఒక్కొక్క విషయం,
చిల్లరగాలిలా ఒక్కొక్క ఆశని ఆర్పేస్తుంటే.
వైరాగ్యపు ఇసుకతిన్నెలు అన్నిదిక్కులూ మూసివేస్తే,
బ్రతికివుండడానికి ప్రతినాడూ బ్రతికివుండడమే గొప్పయని గుర్తుచేసుకుంటూ,
గంటకోగుదిబండ దింపినట్లు నెట్టుకువస్తుంటే,
ఏమైపోయింది ఆ అమాయకత్వం, ఎవర్రెత్తుకెళ్ళిపోయారు.
ఎవడా బేహారి గులాబీలు తీసుకొని గుచ్చుకొనే ముళ్ళు ఇచ్చిపోయినాడు.

చంపినవాడికే బ్రతుకు ద్రక్కుతుందని తెలుకొని బ్రతకగడమా,
తిండి పెట్టే తోటలకై నేలకొఱిగిన చెట్లలో పిట్టల గోల వినపడుతుంటే తినగలమా,
జగాలకు పాలుపోసి పెంచిన తల్లిమెడలో పుఱ్ఱెలు చూసినవాడికి పాలమీద ఆశవుంటుందా
పిల్లల పాలకోసమై రక్తం త్రాగే కాళిక జుట్టు పట్టుకొని వేళ్ళాడుతూ ఈ జీవుఁడు
జారిపోయి మృత్యువను అఖాతంలోనికి పడి మాయమైపోతాడనే భయంతో పట్టు బిగించి,
వెఱ్ఱిది విలయతాండవం చేస్తుంటే,
పైగసి కొంత సేపు, పైనున్నానని భ్రమించి మురిసి,
క్రిందికి జారి కొంతసేపు క్రిందనున్నాని ఏడిచి,
ఇటు ప్రక్కకూగి అటు ప్రక్కకూగి ఇంకా గట్టిగా పట్టుకొని,
ఇంతా చేసి ఆఖరుకి వయస్సు మళ్ళినపుడు, పట్టుసడలుతుందని తెలిసినా బుద్ధిరాదే,
పుఱ్ఱెలు కాళిక కాళ్ళక్రింద పఠ్ఠు పఠ్ఠు మని ప్రేలుతున్నా ఆ చప్పుటికి మేలుకువరాదే.

మాయమోహించి ముట్టుకుంటే బూడిదచేస్తుందని ఎఱుఁగకా,
తానైన ఈ మిథ్యాజగత్తులో తన మగని ఉనికి నిలుపుటకోసమై
ఎంతవారలనైనా కాంతదాసులని చేస్తుందని ఎఱుఁగకా,
కూడు దొరకక మనివేస్తే కడుపులో మంటై మండుతుందే,
ఆశ తీఱక అలసిపోయినపుడు మదిలో క్రోధమై రగులుతుందే,
కష్టపడి కూడు పోసిన వాడిని కొన్ని గడియలకు మరలా కాల్చనుందే,
ఎంతటెంతటికోనోర్చి ఆశ దీర్చిన వాడిని ఇంకా పెను యాశయై తోసిందే,
సత్తువున్న వాడిచేత నీరసుణ్ణి సంపించిందే, వాడి మాంసాని కూటిగా వీడికి పెట్టిందే,
ఇన్నీ చూసినా ఎంత చెప్పినా ఇంకా దాని వెంటే పోయిందే వెఱ్ఱి దేహము.

వైరాగ్యమను వికారముతో తిండి నప్పనినాడు
బండలని మ్రోసిమ్రోసి వీపు బ్రద్దలైననాడు
మాయలోఁబడి ఏది కానుకో ఏది కత్తివేటో తెలియనినాడు
బట్టకూడా పెట్టక కాడులమ్మట త్రిప్పే తన తిక్కమగని
ఈ ప్రక్కకు పంపుతుందని నమ్మి ఆగేదా
లేదా
ఏలాగూ వాడు గుడిసె వేసి కాసే కాటికేగా
కడకు పోయేదని తెలిసి అందాకా ఓర్చేదా?

అంకితం- ప.నా.రా